پل الکتریکی ایجاد شده توسط حیوانات معمولاً در سطح ولتاژ پایین (سطح توزیع) در پست‌ها و در محدوده ولتاژی ۳۶ – ۱۲ کیلوولت اتفاق می‌افتد. گزارشهای تهیه شده از سوانح و خروجی‌های ناخواسته که سبب ساز آن حیوانات و موجودات زنده می‌باشند، سهم بسزایی در مشکلات ایجاد شده در سیستمهای الکتریکی داشته و اندیسهای قابلیت اطمینان سیستم را متاثر ساخته و حالت پیوستگی کارکرد آن را تحت شعاع قرار می‌دهد و باید به دنبال راهکاری جهت کاهش این مسئله بود. از اثر اتصالی که موجودات زنده باعث به وجود آمدن آن می‌شوند تریپ‌های ناخواسته و مزاحم می‌باشد. این مسئله سبب آسیب دیدن عایق چینی ادوات و تجهیزات موجود در ایستگاه‌های فشار قوی و کلا بوشینگ‌ها و ایزولاتور‌ها می‌گردد. با توجه به تحقیقات انجام شده در غرب حاکی از این مطلب است که با آسیب‌دیدن بوشینگ‌های ولتاژ پایین و فشار متوسط و خسارت مالی متوسط ناشی از آن در حدود ۲۰۰۰ دلار به ازای هر بوشینگ می‌باشد.

حتی ممکن است سبب آسیب‌دیدن ترانسفورماتورها- با هزینه‌های میلیون دلاری- گردد. همچنین می‌تواند با ایجاد محدوده ریسک و ایجاد خطاهای فاجعه‌آمیز مانند خروج روغن از تجهیزاتی مانند ترانسفورمر به دلیل عملکرد رله بوخهلتس و حتی ترکیدن و انفجار و سوختن ادوات به سبب خطاهای الکتریکی سهمگین، گردد. خسارت ناشی از خروج ادوات هدایتگر انرژی الکتریکی در مسیر بارهای مصرفی به دلیل برخورد حیوانات با قسمتهای تحت تانسیون نیز ارقام بسیار بالایی می‌باشد. بسیاری از صنایع سنیگن مانند صنایع کاغذسازی، چینی‌سازی، ذوب فلز، سرامیک، شیشه و پتروشیمی و صنایع خودروسازی از پروسه‌های بسیار حساس- نسبت به قطعی ولتاژ و خاموشی- استفاده می‌کنند که اگر با قطعی ولتاژ روبرو شدند بایستی زمان و هزینه بالایی جهت برگرداندن پروسه تولید به مرحله قبل از قطع شدگی ولتاژ متحمل شوند تا شرایط تولید محصول آن‌ها به وضعیت نرمال برسد. ازدیاد سیستم‌های مبتنی بر رایانه و کنترلرهای دیجیتالی قابل برنامه‌ریزی (PLC) و سایر سیستم‌های الکتریکی حساس، جهت کارکرد مطمئن خود به مقوله خاموشی و قطعی ولتاژ، حساس می‌باشند.

علاوه بر این جهت حفاظت تجهیزات موجود در سیستم و بهبود قابلیت اطمینان در سیستم و حذف ریسک‌های ناشی از همجواری ادوات با هم و با محیط جغرافیایی اطراف خود و حفظ رضایت مشتری، موضوع حفاظت تجهیزات در معرض مخاطره از طرف انواع گونه‌های جانوری مزاحم، موضوع چالش برانگیزی می‌باشد. مهم است که درباره انواع حیوانات ایجاد کننده مزاحمت به لحاظ گونه‌های زیستی و پراکندگی جانوران در مناطق جغرافیایی پیرامون ایستگاههای فشار قوی اطلاعات جامعی جمع‌آوری کرد. برای ارزیابی این مشکل و ارائه راهکارهای ممکن، بایستی از جنبه‌های مختلفی موضوع یادشده بررسی شود.

۱ – تشخیص گونه‌های مختلف جانوری، اندازه آن‌ها و تمایلات غریزی آنها، ۲ – محدوده ولتاژ تجهیزات و کلرینس‌های عایقی آن‌ها از زمین، ۳ – بررسی محیط طبیعی زیست جانوارن و همجواری آن با ایستگاه فشار قوی، ۴ – بررسی روش‌های ورود جانوران به محیط داخل ایستگاه فشار قوی، ۵ – تشخیص عوامل تاثیرگذار و جذب کننده جانوران جهت ورود به محدوده ایستگاه‌های فشار قوی، ۶ – بررسی روش‌های قابل پیاده‌سازی جهت ایجاد حصار و موانع جهت جلوگیری از ورود حیوانات، ۷ – روش‌های مختلف جهت ترساندن انواع جانوران، ۸ – موارد اصلاح فواصل عایقی، ۹ – استفاده از روشهای بازدارنده و …

 

بازدارنده‌ها و ترساننده‌ها

وسایل بازدارنده تجاری بسیاری جهت تهیه نمودن در بازار وجود دارند. بسیاری از این ابزار‌ها در حقیقت از تقاضای عمومی مردم برای مقابله با موجودات مزاحم مثل سنجاب‌ها، کبوتر‌ها و روباه‌ها ساخته شده‌اند. این ابزار‌ها علیرغم فراوانی، تاثیر چندانی بر روی حیوانات وحشی ندارند. بعضی از این ابزار‌ها از قبیل، ابزارهای تولیدکننده امواج فراصوتی- تولید صداهایی با محدوده فرکانسی بیش از ۲۰ کیلوهرتز که از محدوده شنوایی انسان بالاتر است- مواد ضد حشره‌ی شیمیایی، ژله‌های چسبنده، مواد با بو و خاصیت ادرار حیوانات شکارکننده، مار‌ها یا جغدهای پلاستیکی، سموم و ترساننده‌ها و میله‌های خاردار برای جلوگیری از نشستن پرندگان جهت آشیانه‌سازی.

با توجه به گزارشات، ابزارهای فراصوتی (التراسونیک) در ابتدا تاثیر خوبی برای جلوگیری از حیوانات دارند، اما پس از زمان نسبتا کوتاهی یا به خاطر سازگاری حیوانات با صدا‌ها و یا نیاز به حفظ وسایل، تاثیر آن‌ها کاسته می‌شود. ابزارهای تولیدکننده اصوات بلند، مثل ابزار فراصوتی، بسیار سریع قابلیت مقابله با حیوانات را از دست می‌دهند. به محض آشنایی آن‌ها با صدا از تاثیر آن کاسته می‌شود. مواد ضد حشره شیمیایی، ژله‌های چسبنده و ادرار شکارچی بازدارنده‌های موثری برای جلوگیری از ورود حیوانات می‌باشند در صورتیکه در فاصله‌های زمانی زیاد به صورت مکرر به کار برده شود. از سموم برای کنترل هجوم موجودات مزاحمی مثل کبوتران استفاده می‌شود.

اما گاهی اوقات اثر منفی بر روی دیگر گونه‌های جانوری به جا می‌گذارند- اگر این موجودات بر اثر خوردن سموم در بیرون از محوطه پست‌ها بمیرند و توسط جانوران دیگرخورده شوند. طبق تجربه ثابت شده است که موانع خاردار در جلوگیری از لانه‌سازی یا جمع‌شدن پرندگان کوچک؛ در بالای گنتری‌ها و دکل‌ها و کراس آرم‌ها و نواحی حساس از نظر الکتریکی، موفق عمل می‌کنند. اما در مواقعی هم به عنوان یک پشتیبان کارآمد برای پرنده‌های بزرگتر جهت حفاظت لانه‌هایشان عمل می‌کنند.

عمر عایقی هادی‌ها از لحاظ سخت‌افزاری می‌تواند بسیار موثر باشد از لحاظ حذف خروجی‌های ناشی از برخورد جانوران با قسمت‌های ولتاژدار. انواع ایزولاتورهای موجود عبارتند از:
۱ – پوشش‌هایی که موارد آر تی وی بر روی آن‌ها اسپری شده
۲ – نوار چسب‌های عایق
۳ – نوار‌ها و مواد کاغذی شکل و لوله‌هایی از جنس عایق و جمع شونده در مقابل حرارت و گرما (از جنس لوله پلیکا)
۴ – پوشش‌های عایقی از پیش شکل یافته

ایزولاتور‌ها باید در مکانهایی به کار برده شوند که احتمال اتصال فاز به زمین یا فاز به فاز توسط حیوانات وجود داشته باشد. نمونه کاربردهای این مواد عبارتند از:
۱ – سخت‌افزارهای عایقی تجهیزاتی مانند پایه فیوزها، Recloser‌ ها، ترانسفورماتورها، ترانسفورماتورهای پتانسیل، خازن‌ها، ریگولاتور‌ها و ….
۲ – ایزولاتور نگهدارنده باسبار و رابط‌های عایق کننده و ساپورت باسبار‌ها به پایه استراکچر
۳ – رابط‌های عایق‌کننده سوئیچ‌های چنگکی با پایه سوئیچ
۴ – هر محلی که فاصله عایقی بین هادیهای فاز و زمین ناکافیست و امکان ایجاد پل الکتریکی محتمل است.
۵ – عایق کاری باسبار‌ها و هادیهای فاز به فاز که فضای کافی بین آن‌ها وجود ندارد.
به دلیل اینکه این محصولات به عنوان ایزولاتومر مورد استفاده قرار می‌گیرند، ضروریست از موادی تهیه شوند که بتوانند در سیستم‌هایی با ولتاژ زیاد، مقاومت عایقی خوبی از خود نشان دهند. برخلاف وسایل ایجاد کننده‌ی موانع و بازدارنده‌ها، ایزولاتور‌ها از مواد عایقی ساخته شده‌اند که برای متعادل کردن میدان‌های الکتریکی و افزایش قدرت عایقی و افزایش سطح خزش عایق‌های دیگری مثل چینی بوشینگ‌ها و سایر ایزولاتور‌ها استفاده می‌شوند. باید در انتخاب نوع محصولات بر حسب مورد استفاده آن‌ها (در محیط‌های باز و تنش‌های الکتریکی قابل تحمل توسط آنها) دقت شود.

وسائل جداسازی، دیسک‌های عایقی محکمی هستند که در مسیر خزش عایق‌های چینی نصب می‌شوند. این وسایل از بالارفتن حیوانات جلوگیری می‌کند. این دیسک‌ها هم در ایزولاتورهای پشتیبان و هم ایزولاتورهای سوئیچ‌ها (کلیدها) استفاده می‌شوند. همانند ایزولاتورها، وسایل جداساز باید از موادی تهیه شده باشند که در محیط‌های با ولتاژ زیاد استقامت عایقی خوبی داشته باشند

منبع: وبسایت برق نیوز